|
SULH HALİNDE AVUKATIN AKDİ VE KARŞI YAN VEKALET ÜCRETİ ALACAĞINDAN KİM SORUMLU OLACAKTIR.
Av. Ömer Faruk İlgün
Ankara Barosu
Avukat Sicil No :29419
GİRİŞ
Avukatın iki çeşit ücret alacağı bulunmaktadır. Bunlar, avukat ile iş sahibi arasında sözleşme ilişkisinden doğan avukatlık ücreti ile yargılama sonunda haklı çıkan taraf yararına Tarife hükümlerine göre hükmedilen yargılama gideri niteliğinde olan avukatlık ücretidir.
Avukatın üstlendiği bir dava veya icra takibinin devamı esnasında tarafların kendi müvekkillerinin bilgi ve rızası olmaksızın sulh veya gizli sulh denebilecek şekilde davadan feragat ettikleri dava veya takibi takipsiz bıraktıkları bir gerçektir.
Avukatlık Kanunu bu durumlarda avukatın ücret alacağının ne olacağı konusunu cevaplamıştır. Avukatın vekalet ücreti alacağından dolayı hak kaybını önlemek isteyen Yasa Koyucu Avukatlık Kanun’un 165. maddesi ile bu konuyu çözüme kavuşturmuştur.
Bu halde özellikle Avukatlık Kanununda son değişiklikten sonra yasa sadece sulhu değil “Sulh veya her ne surette olursa olsun taraflar arasında anlaşmayla sonuçlanan ve takipsiz bırakılan işlerde ise her iki taraf, avukatlık ücretinin ödenmesi hususunda müteselsil borçlu sayılırlar” hükmünü genişleterek “taraflar arasında anlaşmayla sonuçlanan ve takipsiz bırakılan işler de her iki taraf avukatlık ücretinin ödenmesi konusunda müteselsil borçlu sayılırlar” şeklinde düzenlemiştir.
Bunun anlamı sadece tarafların sulh olması değil gizli sulh diye tabir edilen ve davadan feragat, davayı takipsiz bırakma hallerde bunun içerisine girmiştir.
SULH
Sulh, görülmekte olan bir davada, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı kısmen veya tamamen sona erdirmek amacıyla, mahkeme huzurunda yapmış oldukları bir sözleşmedi.
Sulh, ilgili bulunduğu davayı sona erdirir ve kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. Mahkeme taraflar sulhe göre karar verilmesini isterlerse, sulh sözleşmesine göre; sulhe göre karar verilmesini istemezlerse, karar verilmesine yer olmadığına karar verir.
Uygulamada tarafların aralarındaki uyuşmazlığı sulh ile sonuçlandırmalarına rağmen mahkemeye bildirmeyerek dava veya icra dosyasını takipsiz bıraktıkları, ya da anlaşmalarının bir sonucu olarak davacının davadan feragat ettiği ya da davalının davayı kabul ettiği durumlar ortaya çıkabilmektedir. Açık bir sulh sözleşmesinin bulunmadığı bu gibi hallerde gizli (örtülü) bir sulhun varlığından söz edilir ki: gizli sulhun bulunduğu durumlarda da kanun tarafından avukatın ücret alacağından dolayı iş sahibi ile birlikte karşı tarafa müteselsilen sorumluluk yüklenmiştir.
SULH HALİNDE AVUKATIN ÜCRET ALACAĞI
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 2017/6 Esas ve 2018/9 Karar sayılı ve 05.10.2018 tarihli kararına göre sulh halinde avukatın akdi ve karşı yan (yasal) vekalet ücretinden kimlerin sorumlu olacağına dair önemli bir değişiklik getirmiştir.
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun yukarıda belirtilen içtihadından önce "sulh halinde avukatın akdi vekalet ücretinden kimlerin sorumlu olduğu" konusunda Yargıtay ilgili daireleri arasında görüş farklılığı bulunmaktaydı.
Yargıtay 4.Hukuk Dairesi Kararlarında "sulh halinde avukatın akdi vekalet ücreti alacağından sorumluluk sadece kendi müvekkili yönünden olduğunu hasım tarafın ise sadece karşı yan vekalet ücretinden sorumlu olacağı" kabul edilmekteydi.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ise; 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 165. maddesini mahkeme içi ve mahkeme dışı sulh ayrımı yapılmaksızın sulh ile sonuçlanan işlerde her iki tarafın avukatlık ücretinin ödenme hususunda müteselsil borçlu sayılacaklarını hükme bağladığı, ödenecek ücretin hem avukatın vekil eden ile yaptığı sözleşmede belirlenen ücreti ve hem de yargılama gideri olan ve mahkemece Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca karşı tarafa yükletilecek olan vekalet ücretini kapsadığı belirtilmekteydi.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi,Yargıtay 13. Hukuk Dairesi Kararlarında ise "sulh halinde avukatın akdi vekalet ücreti alacağından sorumluluk hem kendi müvekkili hem de karşı hasım taraf yönünden sorumlu olduğu" kabul edilmekteydi.
Sulh halinde avukatın karşı yan vekalet ücreti alacağından (yargılama gideri olan ve mahkemece Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca karşı tarafa yükletilecek olan vekalet ücreti) yönünden ise gerek Yargıtay 4. Hukuk Dairesi ,Yargıtay 3.Hukuk Dairesi ve Yargıtay 13. Hukuk Dairesi Kararları arasında farklılık bulunmamaktaydı.
Bu şekilde her üç dairede sulh halinde avukatın karşı yan vekalet ücreti (yargılama gideri olan ve mahkemece Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca karşı tarafa yükletilecek olan vekalet ücreti) alacağından hasım tarafın ve kendi müvekkilinin müteselsilen sorumlu olduğunu kabul etmektedir.
Bu şekilde daireler arasında içtihat farklılığı yukarıda belirtilen Yargıtay İBK.Kararı ile giderilmiştir.
Buna göre; Avukatlık Kanunu’nun 165. maddesinde düzenlenen “ücret dolayısıyla müteselsil sorumluluk” hâllerinden olan “sulh veya her ne suretle olursa olsun taraflar arasında anlaşma ile sonuçlanan ve takipsiz bırakılan işlerde” karşı tarafın avukatı lehine her iki tarafın müteselsil olarak ödenmesinden sorumlu olacağı avukatlık ücreti kapsamına avukat ile iş sahibi arasında yapılan avukatlık ücret sözleşmesine göre avukata ödenmesi gereken akdi vekâlet ücreti dâhil değildir.
YARGITAY İBK KARARI SONRASI AVUKATIN AKDİ VEKALET ÜCRETİNDEN SORUMLULUK
Sulh veya her ne suretle olursa olsun taraflar arasında anlaşmayla sonuçlanan ve takipsiz bırakılan işlerde, avukatlık ücreti yönünden avukata karşı hem hasım hem de iş sahibi müteselsil sorumlu olduğu yasayla belirtilmiş olmasına rağmen Yargıtay İBK.Kararıyla bu durum değişmiştir.
Yargıtay İBK.Kararıyla artık avukat ile iş sahibi arasında yazılı sözleşmeyle kararlaştırılan ücretten dolayı sözleşmenin tarafı olmayan üçüncü kişi konumundaki hasmı sorumlu tutmak mümkün olmayacaktır. Hasım taraf sadece Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nden aşağı olmamak üzere tayin edilecek ücretten sorumlu olduğu kabul edilmiştir.
SULH OLUNAN MİKTAR NASIL HESAPLANACAK
Sulh veya sulh niteliğinde bir işlem sonucu anlaşmayla sonuçlanan dava ve işlerde avukatın sözleşmesel akdi vekalet ücreti alacağını sadece kendi müvekkilinden talep edeceği yargılama gideri niteliğinde olan karşı yan (yasal) vekalet ücreti alacağını ise gerek kendi müvekkili gerekse karışı hasım taraftan talep edecektir.
Bu durumda öncelikle sulhe konu bir tapu iptali ve tescili davası olması halinde ilgili taşınmazın sulh tarihinde rayiç değerinin tespiti gereklidir. Rayiç değer belirlendikten sonra bu miktar üzerinden akdi ve karşı yan vekalet ücreti hesaplaması yapılacaktır.
Sulhe konu icra takibi ise bu halde ücretin hesaplanması icra takip miktarı üzerinden yapılacaktır. Uygulamada belirsiz alacak veya kısmi alacak davası olarak açılan davalarda sulh miktarı nasıl hesaplanacaktır. Bu konuda AAÜT. nin 5. maddesi önemli bir düzenleme getirmiştir.
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 5. maddesine göre;hangi aşamada olursa olsun, dava ve icra takibini kabul eden avukat, bu Tarife hükümleri ile belirlenen ücretin tamamına hak kazanır. Gerek kısmi dava gerekse belirsiz alacak ve tespit davasında mahkemece dava değerinin belirlenmesinden sonra davacı davasını belirlenmiş değere göre takip etmese dahi, yasal avukatlık ücreti, belirlenmiş dava değerine göre hesaplanır.
Bu düzenleme gereğince tazminat veya alacak davası kısmi-belirsiz alacak davası olarak açılmış olsa dahi sulh olunan miktar ispat edilmesi halinde sulh olunun miktar üzerinden AAÜT. gereğince hesaplama yapılacaktır.
Karşı yan vekalet ücreti hesaplaması Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi üzerinden yapılacaktır. Akdi vekalet ücreti hesabı ise avukat ile kendi müvekkil arasında avukatlık ücret sözleşmesi bulunması halinde bu sözleşme hükümlerine göre sözleşme bulunmaması halinde ise Avukatlık Kanunu'nun 164. maddesinde; " Yüzde yirmibeşi aşmamak üzere, dava veya hükmolunacak şeyin değeri yahut paranın belli bir yüzdesi avukatlık ücreti olara kararlaştırılabilir. değeri para ile ölçülebilen dava ve işlerde asgari ücret tarifelerinin altında olmamak koşuluyla ilamın kesinleştiği tarihteki müddeabihin değerinin yüz onu ile yüzde yirmisi arasındaki bir miktar avukatlık ücreti olarak belirlenir. Değeri para ile ölçülemeyen dava ve işlerde ise Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uygulanacaktır.
SONUÇ
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 2017/6 Esas ve 2018/9 Karar sayılı ve 05.10.2018 tarihli kararı ile bu uygulama tüm mevcut dava ve uyuşmazlıklara uygulanmaya başlamıştır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Esas:2017/772 Karar: 2017/564 T: 29.03.2017 tarihli içtihadına göre;
Avukatlık Kanununun 165. maddesinde, “sulh veya her ne suretle olursa olsun taraflar arasında anlaşma ile sonuçlanan ve takipsiz bırakılan işlerde her iki taraf, avukatlık ücretinin ödenmesi hususunda avukata karşı müteselsilen sorumludurlar.” Hükmü mevcut olup, davacı, vekalet ücretlerini Avukatlık Kanununun 165. maddesi gereğince her iki davalıdan da talep etmekte haklı ise de, öncelikle davalılar arasında sulh olunan miktarın tespiti ile, davacıya ödenecek olan vekalet ücretlerinin de, tespit olunacak bu miktar üzerinde takdir edilmesi gerektiği kabul edilmelidir.
O halde açıklanan tüm bu nedenlerle, sulh protokolünün imzalandığı tarih itibariyle, davalılar arasındaki sulh kapsamında bulunan tüm dava ve işler birlikte değerlendirilerek, davalı ...’e söz konusu bu sulh nedeniyle kazandırılan menfaatin tespiti ile, daha sonra da ücret talebine esas olan Isparta 2. Asliye Hukuk Mahkemesine ait ….. esas sayılı dava ve Ankara 31. İcra Müdürlüğüne ait … esas sayılı icra takibi nedeniyle adı geçen davalıya sağlanan menfaatin tespiti ve tespit edilecek bu miktar üzerinden, vekalet ücretlerinin takdiri ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, açıklanan hususlar göz ardı edilmek suretiyle, yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
Başka bir anlatımla, Kanun’un 165. maddesinde düzenlenen avukatın vekalet ücretinin Avukatlık Kanunu 164. madde hükümlerince tespitine esas olmak üzere öncelikle sulh anlaşmasının göz önünde bulundurulması, anlaşmada sulh miktarının belli olması halinde bu miktar üzerinden hesaplama yapılması, gerekmektedir.
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 2016/30524 E. , 2019/10191 Karar sayılı içtihadına göre; Dava, 1136 sayılı Avukatlık Kanunun 165. maddesine istinaden açılan vekalet ücreti alacağına ilişkindir.
Mahkemece, alınan bilirkişi raporunda 1136 sayılı Kanunun 164. maddesine göre tarafların sulh olduğunu beyan ettiği ve davacının da kabul ettiği miktar olan 40.000 USD üzerinden 20.819,20 TL (+) KDV akdi vekalet ücreti ve 10.727,68 TL karşı yan vekalet ücreti belirlenmiştir.
05/10/2018 tarihli 2017/6 esas 2018/9 karar sayılı Yargıtay İçtihatları Birleştirme Genel Kurulu kararıyla Avukatlık Kanunun 165. maddesinde düzenlenen "ücret dolayısıyla müteselsil sorumluluk" hallerinden olan "sulh ve her ne suretle olursa olsun taraflar arasında anlaşma ile sonuçlanan ve takipsiz bırakılan işlerde" karşı tarafın avukatı lehine her iki tarafın müteselsil olarak ödenmesinden sorumlu olacağı avukatlık ücreti kapsamına avukat ile iş sahibi arasında yapılan avukatlık ücret sözleşmesine göre avukata ödenmesi gereken akdi vekalet ücretinin dahil olmadığına karar verilmiştir.
Öte yandan davacının, davalı ... vekili olarak görev yaptığı ... 8. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2015/23 Esas sayılı davasında dava değeri 45.500,00 TL olmasına rağmen, davalıların uzlaştıklarını kabul ettikleri miktar olan 40.000 USD’ye (ABD DOLARI )sulh oldukları anlaşıldığından, hükümde dava dosyası için belirlenen karşı yan vekalet ücretinin dava değeri üzerinden hesaplanması doğru olmamıştır.
Hal böyle olunca, mahkemece dava dosyası için davalıların müteselsil sorumlu olacakları karşı yan vekalet ücretinin sulh olunan miktar üzerinden belirlenmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar sonucunda ortaya çıkan durum ise sulh veya sulh niteliğinde bir işlem sonucu anlaşmayla sonuçlanan dava ve işlerde avukatın sözleşmesel akdi vekalet ücreti alacağını sadece kendi müvekkilinden talep edeceği, yargılama gideri niteliğinde olan karşı yan (yasal) vekalet ücreti alacağını ise gerek kendi müvekkili gerekse karşı taraftan talep edeceği sonucu ortaya çıkmaktadır.
24.05.2023 Ankara Av. Ömer Faruk İlgün Ankara Barosu
|
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
"Sulh Halinde Avukatın Akdi Ve Karşı Yan Vekalet Ücreti Alacağından Kim Sorumlu Olacaktır." başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Avukat Ömer Faruk İlgün'e aittir ve makale, yazarı tarafından Türk Hukuk Sitesi (http://www.turkhukuksitesi.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
|
|
Sulh Halinde Avukatın Akdi Ve Karşı Yan Vekalet Ücreti Alacağından Kim Sorumlu Olacaktır.
